Kaçak Akım Rölesi Test Raporu

Kaçak Akım Rölesi Test ve Kontrolü

ktrik hatlarında, faz ve nötr olarak adlandırılan iletkenler arasında akım farkı oluşması durumunda, devreyi açarak hattı korumayı amaçlayan anahtara, kaçak akım koruma rölesi denir. Aktif bir elektrik devresinde faz hattından giren akım, nötr hattı üzerinden çıkar. Normal şartlar altında devrede herhangi bir kaçak yok ise giren ve çıkan akım miktarı birbirine eşittir. Ancak devrede herhangi bir kaçak olması durumunda faz hattından giren akımın tümü nötr üzerinden değil, bir kısmı da kaçağın bulunduğu kısımdan çıkacak ve bu durumda faz – nötr eşitliği bozulacaktır. Elektrik hatları üzerinde kullanılan kaçak akım koruma rölesi bu eşitsizliği algılayarak devreyi açar ve kaçak akım sebebiyle yaşanabilecek olumsuzlukların önüne geçilir.

Yapılan testler ve bakım aşamalarında edinilen tecrübelere göre; elektrik kaçaklarının büyük çoğunluğu elektrik akımının geçtiği iletkenlerin dışında bulunan yalıtkanların yıpranması, ezilmesi veya parçalanması sonucu oluşmaktadır. Buna ek olarak yalıtım tekniklerinin hatalı yapılması da kaçak akımların oluşmasında bir diğer etken sebep olarak karşımıza çıkmaktadır.

Kaçak akım devreyi tamamlamak amacıyla en kısa yoldan toprağa akma çabasına gireceğinden böyle bir durumda, kaçak akımın bulunduğu panolara, hatlara veya makinelere temas edilmesi elektrik çarpmalarına neden olabilmektedir. Bu sebeple elektrik hatları veya elektrikli makinelere yaklaşırken gerekli tedbirlerin alınarak işe girişilmesi hayati risklerin önlenmesi adına önemlidir.

Kaçak Akım ve Yangın Riski

Yukarıda değinmiş olduğumuz gibi, yıpranmış, ezilmiş veya izolasyonu hasar görmüş kablolar veya cihaz gövdesi üzerinden oluşacak kaçak akımlar, beklenmeyen anlarda ark (kıvılcım) oluşumuna ve yangına sebep olur. Daha somut olarak ifade etmek gerekirse, yaklaşık olarak 300mA seviyesinde bir kaçak akımın oluşturacağı ark (kıvılcım) etraftaki yanıcı cisimlerin tutuşması için yeterli olacaktır.

Kaçak Akım ve Ölüm Riski

Kaçak akımlar insan bedeni için son derece risk oluşturan tehditler arasındadır. İnsan vücudunun maruz kalacağı elektrik akımları sebebi ile zaman zaman pek çok yaralanma hatta ölümler yaşanabilmektedir. Temas edilen akımın büyüklüğü oluşabilecek hayati risklerin ihtimalini de artırmaktadır.

İnsan vücudunun iletken olması sebebiyle kaçak akımın bulunduğu hatta temas etmek, kaçak akımın, devresini insan üzerinden tamamlamasına yol açar. İnsan vücudu üzerinden geçen akım, kasların istemsiz çalışması, hasar görmesine, kalp ritim bozukluklarına ve hatta ölümlere sebep olabilir.

30mA kadar olan akımlar insan vücudu üzerinde küçük tepkilere yol açsa da bu seviyenin üzerine çıkılan her 1mA insan açısından hayati risk ortaya çıkarmaktadır.

Kaçak Akım Rölesi ve Açma Süresi

Hayati risklerin önlenmesi amacıyla kaçak akım röleleri için açma süresi belirlenmiş ve bu süreler standart hale getirilmiştir. EN 61008 standartlarına göre belirlenen açma süresi, kaçak akım rölelerinin açma sürelerine ait bilgiler vermektedir. Bu standartlara göre;

30mA : İnsan için hayati risk oluşumun önüne geçme ve elektrik çarpılmalarına karşı koruma amacıyla 30mA sınırında açma yapan kaçak akım rölesi kullanılır.

300mA : Muhtemel yalıtım ve izolasyon hatalarına karşı oluşabilecek yangın riskleri için 300mA sınırında açma yapan kaçak akım rölesi kullanılır.

Nominal Akım

Kaçak akım rölesi nominal değeri ile cihaz üzerinden geçecek akım değerleri birbiriyle uyumlu olmalı ve cihaz üzerinden geçecek akımdan daha düşük seviyede olmamalıdır. Standart akım değerleri 25A, 32A, 40A ve 63A’dir. Bu demektir ki 32A ile çalışacak cihazlar için kullanılması gereken kaçak akım rölesi en az bu sınırda olmalıdır.